Δύο τύποι διαβήτη, Ι (ινσουλινοεξαρτώμενος – νεανικός) (ΣΔτ1) &
ΙΙ (μη ινσουλινοεξαρτώμενος (ΣΔτ2)
Είναι η παθολογική κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Ο Σ∆τ1 προκαλείται από ανοσολογική βλάβη στα ινσουλινοπαραγωγά β-κύτταρα των παγκρεατικών νησιδίων και πιο συγκεκριμένα, από απόλυτη συνήθως ανεπάρκεια ινσουλίνης οφειλόμενη σε αυτοάνοση καταστροφή των νησιδίων. Αυτή η αυτοάνοση κατάσταση χαρακτηρίζεται από την παρουσία αυτό-δραστικών Τ-λεμφοκυττάρων και αυτο-αντισωμάτων ενάντια των αντιγονικών δομών των παγκρεατικών β-κυττάρων [1].
Η βλάβη αυτή εξελίσσεται σταδιακά –μέσα σε περίοδο μηνών ή ετών στους περισσότερους ασθενείς- και τα συμπτώματα εμφανίζονται µόνο όταν καταστραφεί περίπου το 90% των παγκρεατικών νησιδίων. Η ανοσολογική βλάβη χρειάζεται γενετική προδιάθεση καθώς επηρεάζεται και από περιβαλλοντικούς παράγοντες [2].
Ο Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) είναι μία χρόνια νόσος που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης ή ο ίδιος ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγει, με τελικόαποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ο ΣΔτ2, αφορά το 90-95% του συνόλου του διαβητικού πληθυσμού παγκοσμίως. Στους ανθρώπους αυτούς δεν λείπει η ινσουλίνη εντελώς, αλλά δεν παράγεται στην απαιτούμενη ποσότητα ή παρουσιάζεται αντίσταση στην παραγόμενη ινσουλίνη. Ο ΣΔτ2 είναι ευρέως γνωστός ως « διαβήτης ενηλίκων»[1].
Αίτια εμφάνισης
- Κληρονομικότητα
- Λοιμώξεις από ιούς (κυρίως CoxsackieB)
- Ανοσοποιητικές διαταραχές
- Παχυσαρκία
- Υποκινητικότητα
- Κακή διατροφή
- Ψυχικό στρες
Συμπτώματα
1. Κούραση
2. Αδυναμία
3. Χάσιμο βάρους
4. Πολυφαγία
5. Πολυδιψία
6. Πολυουρία
7. Υπεργλυκαιμία
8. Γλυκοουρία
9. Εμφάνιση κετονών στο αίμα και τα ούρα
Η διατροφή και η άσκηση ενάντια στο διαβήτη
Ο βασικός και ουσιαστικός τρόπος αντιμετώπισης του σακχαρώδη διαβήτη Ι & ΙΙ, είναι η σωστή διατροφή και η καθημερινή άσκηση. Στο ΣΔτ1, το σχήμα της ινσουλίνης καθορίζεται από το θεράποντα ιατρό καθώς επίσης σε συνεργασία με εξειδικευμένο διαιτολόγο-διατροφολόγο προσαρμόζεται το διατροφικό πρόγραμμα του ασθενούς.
Διατροφικά, ο περιορισμός της ζάχαρης, η μείωση των παραπανήσιων προσλαμβανόμενων θερμίδων και η εισαγωγή ενός υγιεινού μοντέλου ζωής είναι η θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών. Μικρή αύξηση κατανάλωσης ενέργειας θα πρέπει να συνοδεύεται από αύξηση μέτριας έντασης άσκησης αρχικά από 50 min/εβδομάδα έως 175 min/εβδομάδα [3].
Έρευνες έδειξαν ότι τόσο η αερόβια άσκηση όπως τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμβηση όσο και η άσκηση με αντιστάσεις έχουν ευεργετικά αποτελέσματα αρχικά στην πρόληψη εμφάνισης ΣΔ αλλά και στην βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος σε ασθενείς με ΣΔτ1 και ΣΔτ2 [4, 5]. Η ένταση, η διάρκεια αλλά και ο τύπος άσκησης επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος αλλά και αντίστροφα. Οι ασθενείς πριν, κατά την διάρκεια αλλά και στο τέλος της άσκησης θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος. Είναι καλό πριν την έναρξη της άσκησης, και έχοντας ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος, να καταναλώσουν ένα μικρό φρούτο προς αποφυγή υπογλυκαιμίας κατά την διάρκεια της άσκησης. Στους ινσουλινοεξαρτώμενους ασθενείς μια μικρή μείωση στην δόση ινσουλίνης πριν την άσκηση συμβάλει στην αποφυγή τυχόν υπογλυκαιμίας κατά την άσκηση. Έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης είναι καλό να γίνεται και κατά την διάρκεια της άσκησης για αποφυγή τυχών υπογλυκαιμιών και ενδεχομένως υποστήριξη του ασθενούς με ισοτονικό διάλυμα εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Επιπροσθέτως, η άσκηση με αντιστάσεις συμβάλει θετικά στην αύξηση της μυϊκής μάζας και ως συνέπεια αυτού έχουμε αύξηση στην κατανάλωση της γλυκόζης [6].
Συμπεράσματα
Η συστηματική άσκηση είναι αποτελεσματική για την πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη. Στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, η άσκηση συμβάλει στην καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης αίματος. Ως ευεργετικός χρόνος άσκησης θεωρούνται τα 150min/ εβδομάδα. Μετά το πέρας της άσκησης, έχουμε αύξηση στην ευαισθησία των υποδοχέων ινσουλίνης καθώς και αύξηση της πρόσληψης γλυκόζης από τους μύες μέχρι και 48 ώρες. Για να διατηρηθούν αυτές οι ευεργετικές προσαρμογές το ερέθισμα για άσκηση πρέπει να είναι συχνό. Όμως, στα άτομα με ΣΔ1 είναι πολύ βασικός ο αρχικός έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης τόσο πριν την έναρξη της άσκησης όσο και κατά την διάρκειά της, καθώς επίσης πρέπει να γίνεται και σωστή λήψη μονάδων ινσουλίνης ανάλογα με το είδος της άσκησης.
Η σωστή διατροφή, με διαιτολόγιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενούς αποτελεί το κλειδί για την ρύθμιση του ΣΔ. Οι διαβητικοί θα πρέπει να αποφεύγουν τροφές πλούσιες σε σάκχαρα όπως αναψυκτικά, καθώς επίσης θα πρέπει να είναι προσεχτικοί στον έλεγχο πρόληψης του συνόλου των υδατανθράκων που καταναλώνουν. Προσοχή χρειάζεται και στην λήψη αλκοόλ, ένα με δύο ποτά το μέγιστο, και υπό προϋποθέσεις που πρέπει να ελέγξει ο θεράπων ιατρός και ο διατροφολόγος-διαιτολόγος που παρακολουθούν τον ασθενή.
Σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς συστήνεται άμεση απώλεια βάρους, καθώς το περιττό βάρος συμβάλλει στην αντίσταση της ινσουλίνης. Η άσκηση και η αλλαγή συνηθειών είναι ουσιαστικής και θεμελιώδους σημασίας της θεραπείας το ΣΔ, για την απώλεια βάρους και τη διατήρησή του.
Βιβλιογραφία
- Raslova, K. (2010, June 1). An update on the treatment of type 1 and type 2 diabetes mellitus: focus on insulin detemir, a long-acting human insulin analog. Vascular Health and Risk Management, pp. 399-410.
- McPhee, S., Papadakis, M., & Rabow, W. (2010). CURRENT Medical Diagnosis and Treatment (50 ed.). McGraw-Hill Medical.
- Iliadis F. Intensive lifestyle intervention programs in prevention and treatment of type 2 diabetes. Diet? Exercise? Or both? Hellenic Diabetol Chron 2016; 1: 15-17.
- Hepple, R., Mackinnon, S., Goodman, J., Thomas, S., Plyley, (1997). M. Resistance and aerobic training in older men: effects on V_ O2peak and the capillary supply to skeletal muscle, J. Appl. Physiol. 82,1305–1310.
- Pollock, M.L., Gaesser, G.A., Butcher, J.D., Despres, J.P., Dishman, R.K., Franklin, B.A. et al., (1998). The recommended quantity and quality of exercise for developing and maintaining cardiorespiratory and muscular fitness, and flexibility in healthy adults, Med. Sci. Sports Exerc. 30, 975–991.
- Kwon et al. (2011) Effects of intensity and volume on insulin sensitivity during acute bouts of resistance training. J Strength Cond Res, 24(4), 1109-1116
